Saturday, May 8, 2021

Izibongo zeSilo uMisuZulu ka Zwelithini - UZulu Omnyama oNgqondo Zimhlophe







INkosi emnyama yakithi kwaKhangelamankengana. Engiyikhangele ngafunga. Somhlola kwelakwa Ngwane. Ngaye ngafunga uJininindi kithi lapha kwaZulu. Isililo siyimvula yezinyembezi. Abasikhale kithi kwaKhetha akwaba ndabazalutho. Baye basikhala kithi kwaKhangelamankengana akwaze kwaba ndaba zalutho. Inkunzi emakhanda alubanzi yakoka Sobhuza. eVimbele uMbonisi yavalela uThembi egane emaNdlovini yavalela uThokozane lichwayimbane. Ubukeyikeyi benqola yehla yenyuka ithwele ixoki. Zigi zekalishi azilingani nezika Bhejane.

Ngoba zinyathele kwazamazama izintaba zoPhongolo noKhahlamba. Inyathi kaNdaba empondo zincushe Zihlabe kwaKhetha badunguza oswini. Zadlumuntu kwa Khetha kwavungama Isixokoxoko seqeqebane Loyomsindo kumaZinyane kazi ungowani? Ubangwe abaseKhwezi nakwa Khetha.

Ayaxokozela axokozela Indlondlo yakoka Mahlokohla. Bathi ngaze kwaba Ndlondloni lena engavuli mlomo? Ngoba zonke izindlondlo ziyayivula imilo. Inkonjane kaNdaba ewele ithwele isiCoco eNingizimu. Iyoshona eNtshonalanga. Yabuya isithwele iziqu. Yabuya ithi intandane enhle ingumakhothwa nguNina. Yabuya isihumusha kwelaba mhlophe yebo abeLungu. Uwele kahle Mtaka Jama ngoba uwele uphakathi komhlane neMbeleko. Wathi kubuya wabuya ngomkhumbi wezinyembezi ezikhalwe amagumbi amane omhlaba. Usinqunqu kakhulu yebo akanamlomo. Sukuma mntaka Bhejane uyayibona imilomo iyavunana ezweni.

Kuvunane Izidwaba kithi kwaKhetha. Ezitshathe emikhonto zathi zikuphangisa esithebeni eMgungundlovu. Kanti bazigwazwe ngowabo balibale ukuyibamba kuhle kwaMantungwa. Uncwadi zaphuma ubusaphasapha, enye ibheke kwelabashokobezi eMgungundlovu.

Enye ibheke esizweni esimisuZulu wonkane. Unesibindi Buthelezi ngokukhuthazela umtaka Bhejane. Bemphunga bephequla. Bethi Zulu ngekusibuse awugcagcelwe, kawukaqini. Kazi wawukuphi sifungi iLembekazi wawukuphi sifunga Umbomboshe omnyama. Inkosi abavume ezizweni, bayivume emaphepheni. Bayivume kwezo Chwepheshe. Sithuka sebeyiphika esendeni. Ubhamu zaphuma kabi ngoba zaphuma ekhwapheni lamavaka. Abazihlohle sebedele amaqiniso. Mabili engiwabongayo, ngimthanda eMisuzulu ngathanda eMisuNgwane. Unkomo zagqabula umgoqo wamagumgedlela zibheke kwaNgwane.

Ezinye zisakhulekiwe konini. Zaqhutshwa uMgilitsha emaHhashini neNyosi eMdletsheni. Ngithande zibuya zithwele indlovu emnyama. Siyifaniso neNdlovu emnyama yas'Ondini. Siyifanisa noMbomboshe omnyama Emgungundlovu. Siyifanisa noMqwalajuba kwaDlamahlahla. Simfanisa neMbeje kwaMinya.

Unogaqa ngesamfonya kwelo Khuvethe. uGagane lukaNdaba ebelingahlabi muntu belihlaba umuntu ngoba elinyathele. Intini edungamanzi kwaKhetha. Abaphuze kuwo bangangatheka. Bayoshona ngesikhala samaJaji uNqayiza beyithibela. Ithitshelwe esendeni. Yavunywa ezizweni.

uHlohloloza ngeNdlovu enohlanya. Indlovu ethe umuka babe beyixokozela. Intaka ebekelwe ukuqulwa kwecala. Ezinye izintaka zibekelwa uju. Ihwanqa elimzimba muhle nangesilo. Ozindlebe Zinhle azinandawo yakusolwa. Omadevu ansansa awanandawo yakusolwa. Omehlo mahle awanandawo yakusolwa...Obe zingalo Zinhle azinandawo. Yebo yakusolwa!!! Indoda kusuka ngakhula ngiyizwa. Namuhla lokhu cishe ngayibona ngamehlo. Zitholene phezulu izidleke zengqungqulu. Esinye sikhwaza amaJaji eMgumngundlovu. Esinye sibuki Ngonyama. Angiqondi isiphi esabhidlika.

Kwathi sabhidlika Emgungundlovu. Amathe abuyele kwasifuba eNdlovini. Usifuba singungubele. Sigodle ukububula. Nyakamumbe sesiyakububula. Umuntu uyozizwa izindaba. Ukhozi lukaPhunga noMageba Ulunkanise kwangathi alinamaphiko. Kanti lithebele izindlandla.

Abaluthintayo luyobaqhwanda. Uyohlinza adele umelaphi. Indaba yenziwe ngakithi kwaZulu. Abadle iNtunda bebhekene. Kandukuya ebandla. Ahhh zingakanani izinyembezi ezingakhalela Unozinyembezi?Izinyembezi ezanele ukulilela Iqanda elilodwana likaMjokwane.

Lona elingumama lona elingu Baba. Unyawo aludele nyathu koLinyathele lapho nalapho  Oyise noyiseMkhulu abangasakufika. Ngoba lufike eMelika kwelabamhlophe abelungu uZulu omnyama ongqondo zimhlophe. Zidida abafundisi kwaNqondokulu. Emelika kwelabamhlophe abelungu.

Deda mathimboxo nami mavaka. Sengathi ekaJininindi iyawuvusa imilando. Emdala eyayenziwa ngoyise noyiseMkhulu. Iphiva elithushwana abalizengele la lingalele ngakhona elibe kulala langange. Zinyane lathi kuvuka langange Ngonyama. Simise Ndaba, Simise Zulu leNgqondovu, Uyibinda Bayede. 🙌🏾

No comments:

Post a Comment